از طرفداران نرمافزار آزاد به دفعات پرسیده میشود که درآمدزایی به چه طریقی امکانپذیر است. جواب رایج این است که نرمافزار آزاد میتواند رایگان نباشد. و درآمدزایی به شیوهی پشتیبانی امکانپذیر است. هرچند که این پاسخ اشتباه نیست اما پاسخی «جامع» نیز نیست. و ضمنا برای تمام انواع نرمافزار نیز صادق نیست. به این معنی که تمام موارد را پوشش نمیدهد. اینجا دو روش تامین بودجه نرمافزار آزاد معرفی میشود. این دو روش در دنیای واقعی به کار گرفته شده است.
تامین مالی دستهجمعی(crowdfunding)
بنده در مورد این روش از طریق یکی از دوستان اطلاع پیدا کردم. در جامعهٔ رمزارز بیتکوین کش غالب نرمافزارهای مربوط به این رمزارز از طریق تامین مالی دستهجمعی بودجه خود را بدست میآورند. انگیزه تامینکنندگان قویتر کردن جامعه و زیستبوم بیتکوین کش است. و اینکار باعث افزایش ارزش رمزارز و سود همه دارندگان آن میشود. یک نرمافزار تحت وب برای اینکار استفاده میشود. نام این نرمافزار flipstarter است. برای اطلاعات بیشتر میتوانید فهرست کمپینها را در flipstarters.bitcoincash.network ببینید. گویا سایر جوامع رمزارز نیز سازوکارهای مشابهی دارند.
این روش علاوهبر جوامع رمزارز، در سختافزار آزاد نیز مورد استفاده قرار میگیرد. در وبسایت crowdsupply میتوانید فهرستی از کمپینها را مشاهده کنید که سختافزارهای آزاد تولید میکنند.
تصویر بالا صفحهی کمپین یک تلفنهمراه با سختافزار و نرمافزار باز و همچنین ویژگیهای حفظ حریمخصوصی را نشان میدهد. همانطور که میبینید، تیم مربوطه درخواست ۲۲۰ هزار دلار را کردهاند که حدود دو برابر آن تامین مالی شده است. همه تامینکنندههای مالی یک تلفنهمراه Precursor دریافت میکنند.
تامین مالی از منابع دولتی
در این روش نیز مانند تامین مالی دستهجمعی، از پولهای مردم تامین مالی انجام میشود. کمیتهای تشکیل میشود که مالیات دریافتی از مردم در آن جمع شده و نمایندگان مردم در آن حضور دارند. این نمایندگان انتخاب میکنند که پول مردم صرف چه هزینهای شود که برای همه مردم سودمند باشد. یکی زیستبومهایی که از این طریق بودجهای دریافت کرده است، دلتاچت است. قبلا دلتاچت را در مطلب پیامرسان آزاد معرفی کردم. اگر صفحه پرسشهای پرتکرار را باز کنید، توضیح داده شده که در سالهای مختلف بودجهها چطور تامین شدهاند.
پروژههای دیگری هم هستند که از منابع مشابه بودجه خود را تامین کردهاند. یکی دیگر از این پروژهها، موتور جستجوی آزاد و نامتمرکز یاسی است. این پروژه قسمتی از بودجه خود را از طریق بنیاد NLnet وابسته به اتحادیه اروپا به دست آورده است. همچنین در گذشته و در مطلبی که پیامرسانهای آزاد را معرفی شد، ماتریکس یکی از گزینههای آزاد، امن و نامتمرکز بود. یکی از نرمافزارهای سرور ماتریکس به اسم کوندویت(Conduit) قسمتی از بودجه خود را از وزارت علوم آلمان به دست آورده است.