با پی در پی سانسور شدن پیامرسانهای مختلف در کشورمان ایران، مردم به دنبال پیامرسانهای دیگر میگردند. از طرفی، با توجه به این که دادههای ارسالی از طریق پیامرسان باید خصوصی بین فرستنده و گیرنده یا گیرندهها بمانند، امن بودن پیامرسان مهم است. و البته پیشنیاز امن بودن یک پیامرسان، آزاد بودن آن است. اگر یک پیامرسان نرمافزار آزاد یا متنباز یا دستکم با کد منبع در دسترس نباشد، نمیتوانیم در مورد امن یا ناامن بودن آن نظر دهیم. به همین صورت نمیتوانیم در مورد امن بودن واتساپ نظر دهیم چرا که کد منبع آن در دسترس نیست. واتساپ ادعا میکند که از رمزنگاری سراسری استفاده میکند و اینگونه، تنها فرستنده و گیرنده میتوانند دادههای رد و بدل شده را بببنید؛ اما در حالی که کد منبع واتساپ در دسترس نیست، چطور میتوانیم مطمئن شویم که واتساپ واقعا حقیقت را میگوید؟
در مورد تلگرام قبلاً یک مطلب کوچک در مورد امن و آزاد بودنش نوشتم. به طول خلاصه، برنامهٔ تلگرام یک نرمافزار آزاد و متنباز است و میتوانیم با مطالعهی آن، در مورد امنیتش نظر دهیم. اما تلگرام به صورت کلی از رمزنگاری سراسری استفاده نمیکند. در نتیجه خود تلگرام میتواند پیامها و دیگر دادهها را بخواند. اینجا دو پیامرسان به عنوان جایگزینهایی برای واتساپ و تلگرام معرفی میکنیم که از رمزنگاری سراسری پشتیبانی میکنند و همچنین نرمافزار آزاد هستند و در نتیجه میتوانیم در مورد ادعای سازندگانشان تحقیق کنیم.
ماتریکس (Matrix)
ماتریکس نام یک پیامرسان نیست؛ بلکه نام یک شبکه و شیوهنامهای(protocol) است که میتوان به عنوان پیامرسان استفاده کرد. با نصب یک برنامهٔ ماتریکس روی تلفنهمراه یا کامپیوتر خود میتوانید با دیگران روی همین شبکه ارتباط برقرار کنید. برای استفاده از ماتریکس مانند تلگرام و واتساپ، باید با استفاده از یک نرمافزار روی دستگاه خود به یک سرور (کارساز) ماتریکس وصل شوید. اما بر خلاف تلگرام و واتساپ، در انتخاب سرور آزاد هستید. تلگرام و واتساپ از شما نمیپرسند میخواهید به کدام سرور وصل شوید چرا که شما در این زمینه آزادی ندارید. ولی در مورد ماتریکس، میتوانید با داشتن حساب در یک سرور ماتریکس، به کل شبکه وصل شوید و با کاربران دیگر سرورها نیز ارتباط بر قرار کنید. یک شناسهٔ ماتریکس به صورت زیر است:
@farooqkz:mozilla.orgشناسهٔ بالا، آیدی بنده است. farooqkz نامکاربری من و mozilla.org سرور خانگی من است. ماتریکس به شما و حلقهٔ اطرافتان اجازه ارسال و دریافت پیامهای متنی و صوتی، تصویر، فیلم، دیگر انواع پرونده و موقعیت مکانی را میدهد. همچنین امکان تماس صوتی یا تصویری یک به یک وجود دارد. گپها درون اتاقها رخ میدهند. اتاقها میتوانند با فعال کردن دسترسی مهمان، اجازه دهند که افراد بدون داشتن حساب ماتریکس، در گفتوگوی درون اتاقها شرکت کنند.
ماتریکس از رمزنگاری سراسری پشتیبانی میکند که میتواند برای هر اتاق (یا چتروم) فعال یا غیرفعال باشد. در صورت فعال کردن رمزنگاری سراسری برای یک اتاق، پیامها تنها توسط اعضای اتاق و نه هیچکس دیگر قابل خواندن هستند.
به عقیدهٔ نویسنده ماتریکس برای گروههای بزرگ و جامعهمحور، گروههای سازمانی و همچنین گروههای کوچک دوستانه یا خانوادگی مناسب است.
یک مزیت بزرگ ماتریکس، امکان پل کردن آن با طیف وسیعی از دیگر پیامرسانها است. به عنوان مثال، چترومهای ما در تلگرام و همچنین ماتریکس وجود دارند و کاربران هر کدام از پیامرسانها میتوانند با کاربران پیامرسان دیگری در ارتباط باشند.
برای استفاده از ماتریکس روی اندروید و iOS بنده نرمافزار فلافیچت را پیشنهاد میدهم. روی KaiOS میتوانید از چوج استفاده کنید. روی کامپیوتر گزینههای متنوعی وجود دارد. میتوانید از نئوچت، انهکو، شیلدیچت، صینی و دیگران استفاده کنید. در صورتی که پیشنهادهای من را نمیپسندید، میتوانید خودتان از فهرست یکی انتخاب کنید! و البته فراموش نکنید که گزینههای تحت وب نیز وجود دارند که میتوانید از ماتریکس بدون نیاز به نصب یک برنامه استفاده کنید.
نهایتا ممکن است این راهنما در مورد ماتریکس روی ویکیکتاب برایتان مفید باشد. دوست عزیز محمدصالح کامیاب نیز مطلبی راجع به ماتریکس نوشته است که اینجا در محتوای باز میتوانید آن را بخوانید.
دلتاچت و ایمیل
رفیق قدیمی، ایمیل را به خاطر دارید؟ میتوانید با استفاده از نرمافزار دلتاچت بر روی تلفن همراه یا کامپیوتر خود و یک حساب ایمیل، از ایمیل خود به عنوان یک پیامرسان استفاده کنید! دلتاچت به صورت توکار تماس صوتی یا تصویری را ارائه نمیدهد. اما دیگر ویژگیهای یک پیامرسان را دارد. میتوانید با استفاده از دلتاچت در گروههای دو نفره یا بیشتر متن، پیام صوتی، تصویر، فیلم و دیگر انواع فایل یا موقعیت مکانی ارسال و دریافت کنید.
علاوه بر این، دلتاچت از رمزنگاری سراسری به صورت اختیاری پشتیبانی میکند. با فعالسازی رمزنگاری سراسری برای یک گروه، پیامها تنها توسط اعضای گروه و نه هیچکس دیگر، حتی ارائهدهندهٔ ایمیل شما، قابل خواندن هستند.
به عقیدهٔ بنده، دلتاچت برای گروههای سازمانی و همچنین گروههای کوچک دوستان یا خانواده مناسب است اما هنوز برای گروههای بزرگ و جامعهمحور و عمومی به اندازه ماتریکس مناسب نیست. البته میتوانید برای گروههای عمومی از دلتاچت استفاده کنید اما ماتریکس، به عقیده من، برای این کار مناسبتر است.
از اینجا میتوانید دلتاچت را برای دستگاه خود دریافت کنید.
ممنون از نشر این محتوای ارزشمند
خواهش. شما هم محتواهای ارزشمندی دارید.